Hacken: betekenis, soorten hackers en bescherming

Hacken betekent dat iemand, met of zonder toestemming, probeert toegang te krijgen tot gegevens, systemen of netwerken van een ander. Dit gebeurt meestal via computers, applicaties of online netwerken.

Zonder toestemming is hacken strafbaar en spreken we vaak van een cyberaanval of cybercriminaliteit. Met expliciete toestemming, bijvoorbeeld om de beveiliging te testen, noemen we het ethisch hacken of een pentest (penetratietest). De persoon die hackt, noemen we een hacker, dit kan een cybercrimineel zijn, maar ook een security-expert.

Wat is hacken precies?

Kort samengevat is hacken:

Het zoeken, misbruiken of testen van zwakke plekken in systemen, applicaties of netwerken om toegang te krijgen tot informatie of functionaliteit.

Dat kan op verschillende manieren gebeuren:

  • Door misbruik te maken van technische kwetsbaarheden in software of configuraties
  • Door zwakke of gelekte wachtwoorden te gebruiken
  • Door mensen te misleiden via phishing of andere vormen van social engineering
  • Door slecht beveiligde of verouderde systemen aan te vallen

Of hacken legaal is, hangt vooral af van de toestemming en het doel. Zonder toestemming is hacken vrijwel altijd verboden. Met toestemming, volgens duidelijke afspraken en regels, wordt hacken juist ingezet om organisaties beter te beveiligen.

Is hacken strafbaar?

In Nederland is hacken zonder toestemming strafbaar. Denk aan:

  • Het inloggen op andermans account zonder toestemming
  • Het binnendringen van een bedrijfsnetwerk of server
  • Het stelen, wijzigen of vernietigen van gegevens
  • Het installeren van malware of ransomware

Dit soort hacken wordt vaak uitgevoerd door cybercriminelen, met als doel:

  • Geld verdienen (bijvoorbeeld via chantage of verkoop van data)
  • Gegevens stelen (zoals klantdata, inloggegevens of intellectueel eigendom)
  • Schade aanrichten of systemen platleggen

Wanneer je iemand juist expliciet toestemming geeft om jouw systemen te hacken binnen een afgesproken scope, spreken we over ethisch hacken of een pentest. Dat is wél legaal en helpt jouw organisatie om kwetsbaarheden te vinden vóórdat een kwaadwillende hacker dat doet.

Methoden die bij hacken worden gebruikt

Hackers kunnen verschillende technieken gebruiken. Enkele veelvoorkomende manieren van hacken zijn:

  • Wachtwoorden raden of hergebruiken
    Bijvoorbeeld door simpele wachtwoorden te raden of inloggegevens te gebruiken die eerder zijn uitgelekt bij andere websites.
  • Phishing en social engineering
    Iemand via e-mail, telefoon of WhatsApp misleiden om inloggegevens, codes of andere vertrouwelijke informatie prijs te geven.
  • Kwetsbaarheden in software misbruiken
    Fouten in applicaties of systemen uitbuiten om toegang te krijgen, rechten te verhogen of data te stelen.
  • Malware en ransomware inzetten
    Schadelijke software installeren om systemen over te nemen, mee te kijken, gegevens te versleutelen of te verwijderen.
  • Misbruik van (te ruime) rechten
    Een medewerker of ex-medewerker die meer rechten heeft dan nodig, kan, bewust of onbewust, een startpunt vormen voor hacken.

Op deze pagina gaan we niet in op de technische details van hacken, maar op de betekenis, soorten hackers en hoe je je organisatie ertegen beschermt.

Soorten hackers: black hat, white hat en grey hat

Black hat hacker

Een black hat hacker is een hacker met kwade bedoelingen. Kenmerken:

  • Hackt zonder toestemming
  • Probeert systemen binnen te dringen om data te stelen, geld te verdienen of schade aan te richten
  • Verkoopt of misbruikt gegevens, of gebruikt chantage (bijvoorbeeld met ransomware)

Deze vorm van hacken valt onder cybercriminaliteit.

White hat hacker (ethisch hacker)

Een white hat hacker, ook wel ethische hacker, werkt juist om de beveiliging te verbeteren. Kenmerken:

  • Hackt met toestemming van de eigenaar van het systeem
  • Werkt volgens duidelijke afspraken, scope en regels
  • Rapporteert kwetsbaarheden netjes, inclusief advies om ze op te lossen

Bij Surelock werken we met dit type hackers in het kader van pentesten en andere security-onderzoeken.

Grey hat hacker

Een grey hat hacker zit er tussenin:

  • Hackt soms zonder toestemming, vaak uit nieuwsgierigheid of uitdaging
  • Misbruikt gevonden kwetsbaarheden meestal niet zoals black hats dat doen
  • Meldt een lek soms bij de organisatie, al dan niet in ruil voor een beloning (bijvoorbeeld via een bug bounty-programma)

Ook al bedoelen grey hats het soms ‘goed’, hacken zonder toestemming is in veel gevallen nog steeds niet toegestaan.

Weergave van black hat hacker, grey hat hacker en white hat hacker

Ethisch hacken: pentesten als veilige vorm van hacken

Ethisch hacken is een gecontroleerde en legale manier om de beveiliging van jouw organisatie te testen. Dit gebeurt meestal in de vorm van een pentest (penetratietest).

Bij een pentest proberen onze ethische hackers, met jouw toestemming, systemen, applicaties of netwerken binnen te dringen. Zo ontdek je:

  • Welke kwetsbaarheden er aanwezig zijn
  • Wat de impact is als een echte aanvaller dezelfde zwakke plekken vindt
  • Welke maatregelen nodig zijn om je beveiliging te verbeteren

Surelock biedt onder andere:

Tijdens een intake bepalen we samen de scope, diepgang en aanpak. Na afloop ontvang je een helder rapport met concrete verbeterpunten.

Hoe voorkom je dat je wordt gehackt?

Je kunt hacken nooit voor 100% uitsluiten, maar je kunt het risico wél sterk verkleinen. Enkele belangrijke maatregelen:

1. Vergroot de security awareness van medewerkers

Medewerkers vormen vaak de eerste verdedigingslinie. Met security awareness:

  • Herkennen zij phishingmails en social engineering
  • Weten zij hoe ze veilig omgaan met wachtwoorden, apparatuur en data
  • Maken zij minder snel fouten die tot een hack of datalek leiden

Via ons platform Holmes biedt Surelock onder andere:

  • Phishing simulaties
  • Interactieve awareness-trainingen
  • Inzicht in gedrag en risicogroepen binnen jouw organisatie

2. Zorg voor een stevig beveiligingsbeleid

Een goed beleid helpt je om hacken structureel aan te pakken:

  • Duidelijke regels voor toegang en gebruik van systemen
  • Procedures voor incidenten en datalekken
  • Richtlijnen voor wachtwoorden, updates en gebruik van cloudoplossingen

Onze security consultants ondersteunen bij het opstellen, aanscherpen en implementeren van dit beleid.

3. Laat je systemen testen met pentesten en vulnerability scans

Met een pentest en vulnerability scanning ontdek je:

  • Technische kwetsbaarheden voordat een aanvaller ze misbruikt
  • Onveilige configuraties en verouderde software
  • Zwakke plekken in specifieke applicaties of infrastructuur

Zo verbeter je stap voor stap de weerbaarheid van je organisatie tegen hacken.

4. Pas basismaatregelen goed toe

Daarnaast helpen ook deze maatregelen om hacken lastiger te maken:

  • Altijd updaten en patchen van systemen en software
  • Multi-factorauthenticatie (MFA) inschakelen waar mogelijk
  • Sterk en uniek wachtwoordbeleid invoeren
  • Rechten beperken tot wat iemand echt nodig heeft (least privilege)
  • Monitoring en logging inrichten om verdachte activiteiten snel te zien