Datalek stappenplan, wat te doen? 7 cruciale tips voor jouw organisatie 

Een datalek kan iedere organisatie treffen. De gevolgen zijn vaak groot: verlies van vertrouwen, juridische problemen en zelfs stilvallende bedrijfsprocessen. Zo werden bij het bevolkingsonderzoek baarmoederhalskanker zeker 700.000 vrouwen getroffen door een datalek, waarbij persoonlijke gegevens onbedoeld openbaar werden (NOS, 2025).

Of je nu een zorginstelling, mkb-bedrijf of multinational bent: een datalek kan ook jou raken. Gelukkig is hier een datalek stappenplan die je kunt nemen om de schade te beperken en herhaling te voorkomen.

Hier zijn 7 cruciale stappen die jouw organisatie moet volgen bij een datalek: 

1. Analyseer het incident zorgvuldig

Blijf kalm en verzamel alle feiten. Welke systemen zijn getroffen? Welke gegevens zijn gelekt? Is er al sprake van misbruik? Door de situatie goed in kaart te brengen, leg je een stevige basis voor alle vervolgstappen. Zorg dat je de feiten vastlegt: dit is later belangrijk voor rapportage en herstel.

2. Beperk de toegang en isoleer getroffen systemen 

Het is van essentieel belang om snel actie te ondernemen en de toegang van de aanvallers te beperken. Dit kan door getroffen systemen offline te halen of toegang te blokkeren, zodat de aanvallers geen verdere gegevens kunnen stelen of verspreiden. Het is belangrijk dat jouw organisatie onmiddellijk de toegang tot gevoelige informatie afsluit en verdere verspreiding voorkomt. Het snel afsluiten van toegang voorkomt verdere schade en voorkomt dat andere systemen geïnfecteerd raken. 

3. Meld het datalek bij de Autoriteit Persoonsgegevens (AP) 

Zijn er persoonsgegevens betrokken? Dan ben je verplicht om het datalek binnen 72 uur te melden bij de Autoriteit Persoonsgegevens. Vermeld duidelijk welke data zijn gelekt, wat de risico’s zijn en welke maatregelen zijn genomen. Dit is niet alleen wettelijk verplicht, maar ook een signaal van betrouwbaarheid richting klanten en medewerkers. 

4. Informeer de betrokkenen 

Breng klanten, medewerkers, leveranciers of partners tijdig op de hoogte. Vertel welke gegevens zijn getroffen, wat de risico’s zijn en welke stappen zij zelf kunnen nemen (zoals het wijzigen van wachtwoorden). Transparante communicatie verkleint de impact en helpt vertrouwen te behouden. 

5. Versterk de toegangsbeveiliging 

Laat medewerkers direct hun wachtwoorden aanpassen en stel waar mogelijk tweefactorauthenticatie (2FA) in. Zo voorkom je dat aanvallers blijvende toegang hebben, zelfs als inloggegevens zijn buitgemaakt.

6. Bewustwording creëren bij medewerkers 

Veel datalekken ontstaan door menselijke fouten. Het is belangrijk om na een datalek de bewustwording binnen de organisatie te vergroten. Zorg ervoor dat medewerkers begrijpen hoe ze gegevens moeten beschermen en wat ze moeten doen in geval van een incident. Zorg daarom voor security awareness trainingen. Leer medewerkers hoe ze phishing en social engineering herkennen en wat ze moeten doen bij een incident. Zo verklein je de kans op herhaling. 

7. Evalueer en verbeter

Na het incident is het tijd om te leren. Analyseer de oorzaak, pas processen en systemen aan en stel een verbeterplan op. Zo maak je jouw organisatie stap voor stap weerbaarder tegen toekomstige dreigingen.

Conclusie 

Een datalek is ingrijpend, maar met een gestructureerde aanpak beperk je de schade en vergroot je de veerkracht van je organisatie. Door deze zeven stappen te volgen, toon je niet alleen naleving van wet-en regelgeving, maar ook zorg en verantwoordelijkheid richting klanten en medewerkers.

Wil je meer weten over hoe je jouw organisatie kunt voorbereiden op datalekken en andere cyberdreigingen? Neem contact op met Surelock.